ƏLƏQ SURƏSİ – Azərbaycan Milli Geyimləri

1. ƏLƏQ SURƏSİ MƏKKƏ DÖVRÜ

Rəhman, Rəhim Allah Adından

Nəcm: 11

1–2Yaradan – ələqdən yaradan Rəbbinin2 adından öyrən – öyrət3!

3–5Öyrən – öyrət! Sənin Rəbbin isə özlərini üstün sayan o kəslərdən daha üstün olandır. Sənin Rəbbin ki, qələmlə öyrətdi4. O, insana bilmədiyini öyrətdi.

(1/96, Ələq 1–5)

Nəcm: 25

6–8Qətiyyən sənin düşündüyün kimi deyil! Dönüşünün Rəbbinə olmasına baxmayaraq, insan özünü özünə yetərli gördüyündə tamamilə yolundan azar.

9,10Salaat6 etdiyi zaman bir qula mane olan kəsi gördünmü? 11,12Heç düşündünmü, əgər o salaat edən qul, doğru yol üzərində idisə, ya da təqvanı [Allahın qoruması altında olmağı]7 əmr etdi isə?!. 13Heç düşündünmü, əgər salaat edənə mane olan o adam, yalan saymış və üz çevirmişsə!.. 14Salaata mane olan o adam Allahın dəqiqliklə görməkdə olduğunu bilmədimi!?

(1/96, Ələq/6–14)

Nəcm: 3

15,16Xeyr! Xeyr! Qətiyyən sənin düşündüyün kimi deyil! Əgər salaat edənə mane olan o adam, salaata mane olmasına son verməzsə, and olsun ki, onun kəkilindən – yalançı, günahkar kəkilindən/ saçından tutub sürükləyəcəyik. 17O zaman o, məclisini – qrupunu, dəstəsini çağırsın. 18Biz zəbaniləri – məhvediciləri, mane olanları çağıracağıq.

19Xeyr! Xeyr! Qətiyyən sənin düşündüyün kimi deyil! Sən salaat edənə mane olan o adama itaət etmə. Sən Rəbbinə boyun əyib, təslim ol və yaxınlaşdırıl – Rəbbin səni Özünə yaxınlaşdırsın.

(1/96, Ələq/15–19)

1Yer üzündə azadlıqlar ortadan qaldırılaraq, insan qüruru ayaqlar altına alınıb, bir sıra tanrılar, rəblər əmələ gətirildiyi, şirk, haqsızlıq, səhv işlər və qarışıqlığın yayıldığı, təbiətdəki tarazlığın pozulduğu dövrlərdə Allah, rəhməti səbəbindən müdaxilə edib, o cəmiyyətlərə elçi göndərir, kitab endirir. Bunu Allah, rəhməti üzərinə borc qəbul etmişdir. Elə Məkkədə də bu şərtlər altında Muhəmməd elçi seçilərək, vəhyə müxatib olmuşdur.

2Rəbb, “tərbiyə edib təlimləndirən, yaratdıqlarını müəyyən bir proqrama uyğun olaraq, bir sıra hədəflərə götürən, inkişafı proqramlayaraq, idarə edən” deməkdir. Bu söz, mütləq mənada, sadəcə Allah üçün istifadə edilir. İnsanlar üçün, “evin rəbbi”, “iş yerinin rəbbi” şəklində istifadə edilir. Bu ifadəyə ən yaxın mənalı söz, Fransızcadan Türk dilinə keçmiş olan “patron” sözüdür. Bu söz, hər nə qədər yaxın məna ifadə etsə də, sadəcə ticarətə məxsus bir ifadə olduğuna görə, rəbb kəlməsinin birmənalı mənası sayılmaz. Buna görə də, “rəbb” kəlməsini bir-iki sözlə ifadə etmək mümkün olmadığından, tərcüməmimizdə sözü ərəbcə saxlamaq məcburiyyətində qaldıq. Ona görə də oxucularımız, yuxarıdakı anlayışı yaddaşlarında yaxşı saxlamalıdırlar..

3Bu əmr, Peyğəmbərə şəxsinə aiddir, başqasını maraqlandırmaz. Bizim “öyrən/öyrət!” deyə çevirdiyimiz “iqra” sözü, Tərcümə və Təfsirlərdə əsasən “oxu” deyə çevrilir. Burada istənilən, bir kitab və yazının oxunması deyildir. Bu oxumağı insan öz-özünə də edə bilər. Sözün əsas mənası, “topla, topladığını da payla” deməkdir. Beləliklə, bununla qəsd edilən, “öyrənib/öyrətmək”dir. Bu, peyğəmbərlik vəzifəsinin mahiyyətidir. Elçinin nəyi öyrənib/öyrədəcəyi daha sonra özünə (8/87, Əla/1–13; 20–ci nəcm) bildiriləcəkdir. Biz buna görə sözü, “öyrən/öyrət” olaraq qarşıladıq.

4Ayədəki qələmlə öyrədən ifadəsi ilə, Allahın Elçisinə, işarə ilə, özünə gələn vəhyləri yazmalı, yazdırmalı, bu şəkildə də qoruma altına almalı olduğu ismarıcı verilir.

5İnsan, zənginləşdiyinə inandığında, Allah ilə “bəhs” edərək, etdiklərinin hesabını verməyəcəyinə inanaraq, tağutlaşır, özünü Allahın yerinə keçirir, məsuliyyətsizləşir.

6SALAAT [maddi və zehni baxımdan dəstək olmaq; Cəmiyyəti maarifləndirməyə çalışmaq] sözü əsrlərdir, öz mənasından başqa bir mənada – “namaz” olaraq anlaşılıb, tərcümə edilmişdir. Salaat sözünün doğru mənası – “dəstək olmaq, kömək etmək, çətinlikləri boynuna götürmək; çətinliklərin həllini üzərinə almaq, arxa çıxmaq”dır. Quranda əs-Salaat sözü, “çətinliklərə maddi və zehni yöndən dəstək olmaq, problemlərin həllini boynuna götürmək” mənasında xüsusi isim olmuşdur. Buradakı çətinliklər, sadəcə fərdi çətinlikləri deyil, eyni zamanda təhsil, təlim, iqtisadi və siyasi çətinliklər kimi cəmiyyətlə əlaqədar çətinlikləri də ehtiva edir. Qısacası Salaat, sosial dövlətin təməli və simvoludur. Tərcüməmizdə xüsusi isim olan “əs-Salaat” kəlməsi, həm əsli, həm də azərbaycanca mənası ilə yer alır. Xüsusi isim olan “Salaat”ın Azərbaycanca mənası ilə əlaqədar geniş məlumat Təbyinul- Quranda verilmişdir.

7“İnsanın özünü Allahın qoruması altına qoyaraq, yaxşılıqlara sarılması, günahlardan uzaq durması, beləliklə, axirətdə özünə zərər və acı verəcək şeylərdən çəkinməsi” demək olan təqva, Quranda ilk öncə “şirkdən qaçınmaq” və “axirətə inanmaq” mənasında ortaya qoyulmuş, daha sonra da imanın inikas etdirməsini daşıyan bütün əməlləri ehtiva edəcək şəkildə genişlədilmiş bir anlayışdır. Ona görə də biz, təqvanı, “Allahın qoruması altına girmək”, müttəqini də “Allahın qoruması altına girən insan” olaraq, təqdim etdik.

Yüklə (PDF)