MƏKKƏ DÖVRÜ
Nəcm: 385
1Əlif/1, Lam/30, Mim/40.[1]
2,3İnsanlar sınanmadan “İman etdik” demələri ilə buraxılacaqlarınımı sandılar? Və and olsun ki, Biz onlardan öncəkiləri də saflaşdırılmaları üçün, atəşlərə/sıxıntılara salmışdıq. Artıq əlbəttə, Allah doğru insanları bildirəcəkdir/işarələyib göstərəcəkdir və əlbəttə, yalançıları da, qətiliklə, bildirəcəkdir/işarələyib göstərəcəkdir.
4–6Yoxsa pislik edənlər Bizdən önə keçə biləcəklərini/Bizdən qaça biləcəklərinimi sanırlar? Bir qayda olaraq, mənimsədikləri şey nə pisdir! Kim Allaha qovuşmağı umursa, heç şübhəsiz ki, Allahın müəyyən etdiyi zaman qətiliklə gələcəkdir. Və O ən yaxşı eşidən, ən yaxşı biləndir. Və kim qeyrət göstərirsə, ancaq özü üçün qeyrət göstərir. Şübhəsiz ki, Allah qətiliklə aləmlərdən zəngindir.
7Və inanan və düzəltmək yönündə işlər edənlər, onların pisliklərini, əlbəttə, örtəcəyik və qətiliklə onlara etdiklərinin daha gözəli ilə qarşılıq verəcəyik.
8Və Biz insana, ana-atasına yaxşı davranmasını, öhdəlik olaraq, çatdırdıq. Əgər o ikisi səni, haqqında biliyin olmayan bir şeyi Mənə ortaq qoşmağın üçün məcbur edərlərsə, artıq o ikisinə itaət etmə. Dönüşünüz ancaq Mənədir. O zaman, sizə etmiş olduqlarınızı xəbər verəcəyəm.
9İman edən və düzəltmək yönündə işlər edənləri də… əmin olun ki, onları saleh insanlar içinə qatacağıq.
10İnsanlardan bəziləri: “Allaha inandıq” – deyər, sonra da Allah uğrunda əziyyət olunduğu zaman insanların verdiyi sıxıntını Allahın əzabı kimi zənn edər. Və əgər Rəbbindən bir kömək gələcək olsa, qətiliklə: “Şübhəsiz ki, biz sizinlə bərabər idik” – deyərlər. Halbuki, Allah onların qəlblərindəkiləri – nələr düşünüb, planlaşdırdıqlarını ən yaxşı bilən deyilmi?
11Və Allah, əlbəttə, iman edənləri bilir/bildirir/işarələyib göstərir, əlbəttə, ikiüzlüləri də bilir/bildirir/işarələyib göstərir.
(85/29, Ənkəbud/1–11)
Nəcm: 386
12Və kafirlər, möminlərə: “Bizim yolumuza uyun, qətiliklə sizin xətalarınızı/günahlarınızı biz boynumuza götürərik” – dedilər. Əslində isə onların xətalarından, nə olursa olsun, heç bir şeyi onlar daşıyan deyillər. Onlar əmin olun ki, yalançıdırlar.
13Onlar, əlbəttə, öz yüklərini və öz yükləri ilə birlikdə necə yükləri də daşıyacaqlar. Və uydurub durduqları şeylərdən Qiyamət günü, əmin olun ki, sorğu-sual olunacaqlar.
18Və əgər siz yalan sayarsınızsa, bilin ki, sizdən öncəki bəzi ümmətlər də yalan saymışdı. Elçiyə düşən isə açıq-aşkar təbliğdən başqa bir şey deyildir.[2]
(85/29, Ənkəbud/12–13, 18)
Nəcm: 387
19Onlar Allahın yaratmağa necə başladığını, sonra da bunu təkrarladığınıdamı görmədilər? Şübhəsiz ki, bu, Allaha görə çox asandır.
20–22De ki: “Yer üzündə gəzib dolaşaraq, Onun yaratmağa necə başladığına bir baxın. Sonra Allah, son quruluşu inşa edəcəkdir. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyə qadirdir. O, dilədiyi kimsəyə əzab edər, dilədiyi kimsəyə də mərhəmət edər. Və siz, yalnız və yalnız Ona döndəriləcəksiniz. Və siz yer üzündə və göydə aciz buraxanlar deyilsiniz. Və sizin üçün Allahın yaratdıqlarından bir qoruyucu, yol göstərici yaxın və köməkçi yoxdur”.
23Və Allahın ayələrini/əlamətlərini/nümunələrini və Ona qovuşmağı bilərək rədd edən/inanmayan insanlar, bax budur, onlar mənim mərhəmətimdən ümidlərini kəsmişdilər və onlar, özləri üçün acıqlı bir əzab olanlardır.
(85/29, Ənkəbud/19–23)
Nəcm: 388
14Və and olsun ki, Biz Nuhu öz qövmünə elçi göndərdik və içlərində əlli ili sıxıntısız olmaqla, necə uzun sıxıntılı illər qaldı. Sonunda onları şərik qoşaraq, səhv/öz zərərlərinə iş edərkən tufan yaxaladı.
15Beləcə, Biz Onu və gəmilərin xalqını xilas etdik və gəmini/cəzanı/xilası aləmlərə bir əlamət/nümunə etdik.
16,17İbrahimi də elçi göndərdik/xilas etdik. O zaman ki, o, qövmünə: “Allaha qulluq edin və Onun qoruması altına girin. Əgər bilirsinizsə, bu sizin üçün daha xeyirlidir. Şübhəsiz ki, siz Allahın yaratdıqlarından bəzi bütlərə sitayiş edirsiniz və yalan uydurursunuz. Xəbəriniz olsun ki, sizin Allahın yaratdıqlarından məbud deyə sitayiş etdiklərinizin sizin üçün bir ruzi verməyə gücü yetməz. Ona görə də ruzini Allah yanında arayın, Ona qulluq edin və Ona sahib olduğunuz nemətlərin qarşılığını ödəyin. Yalnız və yalnız Ona döndəriləcəksiniz” – demişdi.
24Sonra İbrahimin qövmünün cavabı ancaq: “Onu öldürün və ya yandırın/artıq dərəcədə sıxıntıya salın” – demələri oldu. Sonra da Allah onu atəşdən/sıxıntıdan qurtardı. Şübhəsiz ki, bunda, iman edəcək bir cəmiyyət üçün əlamətlər/nümunələr vardır.
25Və İbrahim dedi ki: “Siz, sırf dünya həyatında aranızdakı sevgi üçün Allahın yaratdıqlarından bəzi bütlər qəbul etdiniz. Sonra Qiyamət günü biriniz digərinizi tanımayacaq, biriniz digərinizi kənarlaşdırıb gözdən çıxaracaqdır. Çatacağınız yer də cəhənnəmdir. Və sizin üçün köməkçilər də yoxdur”.
26Buna görə də ona Lut inandı. Və İbrahim dedi ki: “Mən Rəbbimə hicrət edəcəyəm. Şübhəsiz ki, O, ən üstün, ən güclü, ən şərəfli, məğlub edilməsi mümkün olmayan/mütləq qalib olanın, ən yaxşı qayda qoyan, pozulmağı yaxşı əngəlləyən/sağlam edənin məhz özüdür.
27Və Biz Ona İshaqı və Yəqubu bağışladıq. Və soyuna peyğəmbərlik və Kitab verdik. Və Biz ona dünyada ödənişini verdik. Şübhəsiz ki, o, axirətdə də salehlərdəndir.
28,29Lutu da göndərdik. O zaman o, qövmünə: “Şübhəsiz ki, siz qətiliklə, aləmlərdən sizdən öncə keçmiş olanların etmədiyi bir həyasızlığı edirsiniz! Siz şübhəsiz ki, qətiliklə kişilərə gedəcək, yol kəsəcək və bir yerə toplaşdığınızda ədəbsizlik edəcəksinizmi?” – demişdi. Buna görə də qövmünün cavabı, sadəcə: “Doğru söyləyənlərdənsənsə, Allahın əzabını bizə gətir!” – demələri oldu.
30Lut: “Rəbbim! Bu pozğunçular qövmünə qarşı mənə kömək et!” – dedi.
31Və elçilərimiz İbrahimə müjdəni gətirdiklərində: “Biz bu şəhərin xalqını dağıntıya uğradacağıq” – dedilər. Şübhəsiz, oranın xalqı şərik qoşaraq, səhv/öz zərərlərinə iş edənlər idilər.
32İbrahim: “Şübhəsiz ki, orada Lut var!” – dedi. Onlar: “Biz orada kimlərin olduğunu çox yaxşı bilirik. Onu və geridə qalanlardan biri olan zövcəsi istisna olmaqla, ailəsini əlbəttə, qurtaracağıq” – dedilər.
33,34Elçilərimiz Lutun yanına gəldiklərində də o, onlar üçün kədərləndi. Və onlara görə, əli-qolu bağlandı qaldı. Və elçilər: “Qorxma, kədərlənmə! Şübhəsiz, biz səni və geridə qalanlardan olan zövcən istisna olmaqla, yaxınlarını qurtaracağıq. Şübhəsiz ki, biz bu şəhər xalqının üzərinə haqq yoldan çıxdıqlarına görə, səmadan bir əzab endirdəcəyik” – dedilər.
35Və and olsun ki, Biz ağlını istifadə edəcək bir cəmiyyət üçün oradan açıq-aşkar bir əlamət/nümunə buraxdıq.
36Mədyənə də qardaşları Şüeybi göndərdik. Sonra Şüeyb: “Ey qövmüm! Allaha qulluq edin, axirət gününə ümid edin, yer üzündə pozğunçular olaraq qarışıqlıq çıxarmayın!” – dedi.
37Buna görə də onu yalan saydılar, sonra da özlərini bir sarsıntı yaxaladı və yurdlarında diz üstə çökərək, qaldılar.
38Ad və Səmud cəmiyyətlərini dəyişikliyə/dağıntıya uğratdıq. Onların dəyişikliyə/dağıntıya uğramaları onların yurdlarından sizə qətiliklə, bəlli olmuşdur. Və şeytan onlara etdiklərini bəzədi və onları doğru yoldan azdırdı. Halbuki, onlar görüb anlayanlar idi.
39Qarunu, Fironu və Hamanı da dağıntıya uğratdıq. And olsun ki, Musa onlara açıq-aşkar dəlillərlə gəlmişdi və onlar yer üzündə yekəxanalıq edirdilər. Halbuki, onlar müvəqqəti deyildilər.
40Bax budur, hamısını günahlarına görə yaxaladıq. Onlardan kiminin üzərinə daşlar sovuran küləklər göndərdik, kimini dəhşətli bir səs yaxaladı, kimini yerin dibinə keçirdik, kimini də suda boğduq. Və Allah onlara haqsızlıq etmirdi, lakin onlar şərik qoşmaqla, özlərinə haqsızlıq edirdilər.
(85/29, Ənkəbud/14–17, 24–40)
Nəcm: 389
41Allahın yaratdıqlarından köməkçi, yol göstərici, qoruyucu yaxın qəbul edənlərin vəziyyəti ev quran dişi hörümçəyin vəziyyəti kimidir. Şübhəsiz ki, evlərin ən çürüyü də qətiliklə dişi hörümçək evidir. Kaş ki, onlar bilsə idilər.
42Şübhəsiz, Allah onların Özünün yaratdıqlarından hansı şeyə yalvardıqlarını bilir. Və O, ən üstün, ən güclü, ən şərəfli, məğlub edilməsi mümkün olmayan/mütləq qalib olandır, ən yaxşı qayda qoyan, pozulmağı yaxşı əngəlləyən/sağlamlaşdırandır.
43Və Biz bu nümunələri insanlara veririk. Onları da biliklilərdən başqası qavraya bilməz.
44Allah göyləri və yeri haqq ilə əmələ gətirdi. Şübhəsiz ki, bunda, iman edənlər üçün qətiliklə bir əlamət/nümunə vardır.
(85/29, Ənkəbud/41–44)
Nəcm: 390
45Sən sənə kitabdan vəhy ediləni oxu/izlə və salaatı iqamə et. Qəti bilin ki, salaat həddi aşmaqdan, pislikdən çəkindirər. Və Allahın anılması, əlbəttə, daha böyükdür. Və Allah, edib törətdiyiniz şeyləri bilir.
46Özlərindən şərik qoşaraq səhv/öz zərərlərinə iş edənlər istisna olmaqla, Kitab Əhli ilə ancaq ən gözəl bir yolla mübarizə edin və: “Biz bizə endirilənə və sizə endirilənə inandıq. Bizim tanrımız və sizin tanrınız birdir. Biz sadəcə, Allah üçün islamlaşdıran kimsələrik” – deyin.
(85/29, Ənkəbud/45–46)
Nəcm: 391
47Və bax budur, beləcə, Biz sənə Kitabı endirdik və özlərinə Kitab verdiklərimiz Qurana inanırlar. Və əhli-kitabdan olmayanlardan/ərəblərdən də ona inananlar vardır. Və Bizim ayələrimizi ancaq, kafirlər bilə-bilə rədd edər.
48Və sən bundan əvvəl hər hansı bir kitabdan oxumurdun/sən Quranı özündən yazmırsan. Əgər belə olsa idi, batilə inananlar qətiliklə şübhə duyacaqdılar.
49Tam əksinə, Quran özlərinə bilik verilənlərin sinələrində açıq-aşkar ayədirlər. Bizim ayələrimizi də ancaq səhv/öz zərərlərinə iş edənlər bilə-bilə rədd edərlər.
50Və onlar: “Ona Rəbbindən əlamətlər/nümunələr endirilməli deyildimi?” – dedilər. De ki: “Əlamətlər/nümunələr ancaq Allahın qatındadır. Mən isə ancaq açıq-aşkar bir xəbərdar edənəm”.
51Onlara oxunan Kitabı, şübhəsiz ki, Bizim sənə endirmiş olmağımız onlara kifayət deyilmi? Bunda, inanan bir cəmiyyət üçün əlbəttə ki, bir mərhəmət və bir öyüd vardır.
52De ki: “Mənimlə sizin aranızda şahid olaraq Allah yetər. O, göylərdə və yerdə olan hər şeyi bilir. Batilə inanan və Allahı bilərək rədd edən/inanmayan insanlar, bax budur, onlar zərərə/itkiyə uğrayıb, acı çəkənlərin məhz özləridir.
(85/29, Ənkəbud/47–52)
Nəcm: 392
53Və səndən əzabı tələm-tələsik istəyirlər. Əgər müəyyən edilmiş/adı qoyulmuş bir müddət sonu olmasaydı, əzab onlara əlbəttə, gəlmişdi. Və o əzab, heç fərqində olmadıqları bir zamanda özlərinə mütləq qəflətən gələcəkdir.
54,55Səndən əzabı tələm-tələsik istəyirlər. Şübhəsiz, cəhənnəm də qətiliklə, özlərini üstlərindən və ayaqlarının altından bürüdüyü gündə, kafirləri bürüyəcəkdir. Və o: “Etmiş olduqlarınızı dadın!” – deyər.
(85/29, Ənkəbud/53–55)
Nəcm: 393
56Ey iman etmiş qullarım! Şübhəsiz, Mənim yaratdığım yer üzü çox genişdir. O halda yalnız Mənə qulluq edin.
57Hər bir fərd/varlıq ölümü dadacaqdır. Sonra da ancaq Bizə döndəriləcəksiniz.
58,59Və iman etmiş, düzəltmək yönündə işlər edənlər, əlbəttə, Biz onları içində həmişəlik qalacaqları cənnətdə, altlarından çaylar axan köşklərə yerləşdirəcəyik. Çalışanların, səbr etmiş olan və sadəcə Rəbbinə işin nəticəsini həvalə etmiş olanların mükafatı nə gözəldir!
(85/29, Ənkəbud/56–59)
Nəcm: 394
60Öz ruzisini daşıya bilməyən necə böyük-kiçik canlı da vardır ki, onları da, sizi də Allah ruziləndirir. Və O, ən yaxşı eşidən, ən yaxşı biləndir.
61Yenə and olsun ki, onlardan soruşsan ki: “Göyləri və yeri kim yaratdı, Günəşi və Ayı kim nəzarəti altına aldı/qulların yararlanacağı quruluş və özəllikdə kim yaratdı?” Qətiliklə: “Allah” – deyəcəklər. O halda necə çevrilirlər?
62Allah qullarından dilədiyinə ruzini genişlədər və onun üçün nizamlayar. Şübhəsiz ki, Allah hər şeyi ən yaxşı biləndir.
63Və and olsun, əgər onlardan soruşsan: “Kim göydən suyu endirib və onunla yer üzünü ölümündən sonra diriltdi?” Qətiliklə: “Allah” – deyəcəklər. De ki: “Bütün təriflər Allaha məxsusdur/başqası öyülə bilməz”. Əksinə, onların çoxu dərk etməzlər.
64Və bu keçici dünya həyatı, sadəcə, bir əyləncə və oyundur. Şübhəsiz, son yurd isə qətiliklə həyatın məhz özüdür. Kaş ki, onlar bilmiş olsaydılar.
65,66Bax budur, onlar gəmiyə mindiklərində dini yalnız Allaha xas qılaraq, Ona yalvarırlar. Sonra o zaman ki, onları quruya çıxarıb, xilas etdik, bir də baxarsan ki, onlar özlərinə verdiklərimizə nankorluq etmək və qazanclı çıxmaq üçün Allahın ortaqları olduğunu qəbul edirlər. Artıq onlar yaxında biləcəklər.
(85/29, Ənkəbud/60–66)
Nəcm: 395
67Yoxsa ətraflarındakı insanların zorla yaxalanıb, götürülməsinə baxmayaraq, Məkkəni təhlükəsiz, toxunulmaz etdiyimizi də görmədilərmi? Hələ batiləmi inanırlar və Allahın nemətlərinə nankorluqmu eləyirlər?
68Və Allah haqqında yalan uyduran, yaxud özünə gəldiyində haqqı yalan sayandan daha səhv/öz zərərlərinə iş edən kim ola bilər? Kafirlər üçün cəhənnəmdə bir yermi yoxdur!
69Və Biz Bizim uğrumuzda qeyrət göstərənləri/zəhmət çəkənləri, əlbəttə, Öz yollarımıza bələdçiləyəcəyik. Və şübhəsiz ki, Allah yaxşılıq/gözəllik edənlərlə birlikdədir.
(85/29, Ənkəbud/67–69)
[1]Quranda bir çox surənin “kəsik, bağlantısız hərflər” ilə başladığı görünür. Müxtəlif araşdırmaçılar bu hərflərin mütəşabih, bir şifrə, bir sözün qısaldılmış şəkli, bəzi sözlərin ilk hərfi və ya son hərfi olduğu kimi görüşlər irəli sürmüşlər. Fikrimizcə, bu hərflər, “elan” [diqqət, gözünüzü açın] sözü kimi bir xəbərdarlıq işarəsidir və telefon danışmalarındakı “alo!” səslənməsi kimi diqqəti, oxunacaq ayələrə çəkməkdədir. Həmçinin, Quranın riyazi quruluşundakı vacib olan ünsürlərdən biridir. Həmçinin bu hərflər, ola bilər ki, rəqəmsal bir dəyər də ifadə edir. Çünki Quran endiyi dövrdə, ərəblər arasında rəqəmlər hələ icad edilməmişdi, rəqəm yerinə hərflər istifadə olunurdu. Rəqəm yerinə hərf istifadə olunmasına “Əbcəd” hesabı deyilir. Biz kəsik hərflərin yanında rəqəmsal dəyərlərini də göstərdik. Rəqəmsal dəyərlər ilə nəyin qəsd edilmiş ola biləcəyi nöqtəsində də hələ bir qənaətə gəlməmişik. “Əbcəd” hesabının, Quranın endiyi dövrlərdə rəqəm yerinə istifadə edilmiş olmasından başqa, hər hansı bir xüsusiyyət və özəlliyi yoxdur. Bu kəsik hərflərlə əlaqədar hələ qaneedici bir araşdırma meydana çıxarılmamış olub, mövcud əsərlərdə də keçmişlərin təqdim etdiklərindən başqa bir bilik mövcud deyil. Bu məsələnin tam aydınlığa qovuşması da, digər bir çox məsələ kimi, dürüst, səmimi və könüllü Quran araşdırmaçılarını gözləyir.
[2] Rəsmi Tərcümədəki 14–17–ci ayələri, 23–24–cü ayələrin arasında tərtib etdik.
