LOĞMAN SURƏSİ

MƏKKƏ DÖVRÜ

Nəcm: 214

¹Əlif/1, Lam/30, Mim/40[1].

^2–5Bax budur, bunlar, salaatı iqamə edən, zəkatı/vergini verən, axirətə də qəti olaraq inananların məhz özləri olan gözəllik/yaxşılıq edənlərdir… Bax budur, bunlar, Rəbbi tərəfindən bir doğru yol üzərindədirlər. Və onlar nicat tapacaq olanların məhz özləridir… Onlar üçün bir doğru yol bələdçisi və mərhəmət olaraq, qanunlar ehtiva edən o kitabın ayələridir.

(57/31, Loğman/1–5)

Nəcm: 215

⁶İnsanlardan eləsi də vardır ki, şüursuzcasına, Allah yolundan azdırmaq və əylənmək üçün, boş sözü/zarafatı satın alır. Bax budur, onlar özləri üçün alçaldıcı bir əzab olanlardır.

⁷Və ona ayələrimiz oxunduğu zaman sanki qulaqlarında bir ağırlıq varmış və onları eşitmirmiş kimi, yekəxanalıq edərək, üz çevirir. Bax budur, ona çox acı verəcək bir əzabı müjdələ.

^8,9Şübhəsiz, bu iman etmiş və düzəltməyə yönəlik işlər etmiş olan insanlar… Onlar üçün içində sonsuz qalanlar olaraq, nemət cənnətləri vardır. Bu, Allahın gerçək bir vədidir. Və O, ən üstün, ən güclü, ən şərəfli, məğlub edilməsi mümkün olmayan/mütləq qalib olandır, ən yaxşı qayda qoyan, pozulmağa yaxşı mane olan/sağlam edəndir.

(57/31, Loğman/6–9)

Nəcm: 216

¹⁰Allah göyləri dayaq olmadan yaratmışdır, bunu görməkdəsiniz. Yer üzündə də, si­zə süfrə hazırlasın deyə, sarsılmaz dağlar buraxdı və oralarda irili-xırdalı hər can­lı­dan törədib yaydı. Və Biz göydən su endirdik, beləliklə, orada hər dəyərli cüt­dən bit­ki bitirdik.

¹¹Bax budur, bu, Allahın yaratmasıdır. Haydı, göstərin Mənə! Onun yaratdıqlarından olan kimsələr nə yaratmışlar? Əslində o, şərik qoşaraq, səhv/öz zərərlərinə iş edənlər, açıq-aşkar bir pozğunluq içindədirlər.

(57/31, Loğman/10–11)

Nəcm: 217

¹²And olsun ki, Biz Loğmana: “Allaha, sənə verilən nemətlərin qarşılığını ödə!” – deyə, haqsızlıq və qarışıqlığı əngəlləmək üçün qoyulmuş qanun, düstur və qaydalar verdik. Kim özünə verilən nemətlərin qarşılığını ödəyərsə, özü üçün ödəyər. Kim də nankorluq edərsə, şübhəsiz ki, Allah, heç bir şeyə möhtac deyildir, həmişə tərifə ən layiq olandır.

¹³Və o zaman ki, bir dəfə Loğman, oğluna öyüd verərək: “Əziz oğlum! Allaha or­taq qoşma, heç şübhəsiz ki, Allaha ortaq qoşmaq, tam yəqinliklə bilin ki, böyük bir səhv davranışdır/öz zərərlərinə iş etməkdir. ¹⁶Ey əziz oğlum! Şübhəsiz, ortaq qoş­maq – işlənən pislik bir xardal dənəsi ağırlığında olsa belə, bir qayanın içində, ya­xud göylərdə, ya da yerin içində olsa belə, Allah onu gətirəcəkdir. Şübhəsiz, Allah ən zə­rif, haqqıyla xəbərdar olandır. ¹⁷Əziz balam! Salaatı iqamə et, yaxşılığı əmr et, pislikdən çəkindir. Sənə isabət edənə də səbr et. Şübhəsiz, bunlar, işlərin qəti olanlarındandır. ¹⁸Və insanlara ovurdunu şişirtmə, burnunu sallama və yer üzün­də təkəbbürlənərək yerimə. Şübhəsiz ki, Allah, bütün öyünən, səhv və yersiz düşüncəyə qapılanları sevməz. ¹⁹Və yerişində yavaş və mülayim ol, səsini aşağı et. Şübhəsiz, səslərin ən anlaşıl­ma­zı, tam yəqinliklə bilin ki, eşşəklərin səsidir” – ¹³demişdi.

¹⁴Və Biz insana, anası və atasını məsuliyyət olaraq çatdırdıq: Anası onu zəiflik üstünə zəifliklə daşıdı. Onun süddən ayrılması da iki il içindədir. “Mənə, anana və atana qarşılıq ödə!” Dönüş, ancaq Mənədir.

¹⁵Və əgər ki, ana-ata bilmədiyin bir şeyi Mənə ortaq qoşmağın üçün səni məcbur edərsə, onlara itaət etmə. Və dünyada onlarla yaxşı rəftar et və Mənə yönələn insanların yolunu tut. Sonra dönüşünüz, ancaq Mənədır. Sonra da Mən, sizə etməkdə olduğunuz şeyləri xəbər verəcəyəm[2].

(57/31, Loğman/12–13, 16–19, 14–15)

Nəcm: 218

²⁰Allahın, göylərdə və yer üzündə nə varsa hamısını sizin üçün boyun əydirdiyini, si­zin faydalanacağınız quruluş və sistemdə yaratdığını görmədinmi? Və Allah ba­tin­də və zahirdə olmaqla nemətlərini üzərinizə yaymışdır. İnsanlardan eləsi də var ki, biliksiz, bələdçisiz və aydınladıcı bir kitabı olmadan, Allah haqqında müba­hi­sə edir.

²¹Və onlara: “Allahın endirdiyinə tabe olun!” – deyildiyi zaman: “Əksinə, biz ata­la­rı­mızdan gördüyümüz şeyə uyarıq” – dedilər. Bəs şeytan onları cəhənnəmin əzabına ça­ğırırdısa!

(57/31, Loğman/20–21)

Nəcm: 219

²²Və hər kim yaxşılıq/gözəllik edərək, özünü Allaha təslim edərsə, bax budur, o, həqiqətən ən möhkəm qulpa yapışmışdır. Bütün işlərin aqibəti, yalnız və yalnız Allaha aiddir.

²³Kim də küfr edərsə, artıq onun küfrü/bilə-bilə rədd etməsi səni narahat etməsin. Onların dönüşü yalnız və yalnız Bizədir. O za­man Biz onlara etdikləri şeyləri xəbər verəcəyik. Həqiqətən Allah qəlblərin özü­nü çox yaxşı biləndir.

²⁴Biz onları bir az faydalandırarıq. Sonra özlərini sıx bir əzaba doğru məcbur edərik.

²⁵Yenə and olsun ki, onlardan: “Göyləri və yeri kim yaratdı?” – deyə soruşsan, qəti olaraq: “Allah” – deyəcəklər. De ki: “Bütün təriflər Allahadır. Başqası öyülə bilməz!”. Əslində onların çoxu bilməzlər.

²⁶Göylərdə və yerdə olan şeylər sadəcə Allahındır. Şübhəsiz ki, Allah zəngindir, heç bir şeyə möhtac deyildir, həmişə öyülməyə layiqdir.

²⁷Və əgər, şübhəsiz, yer üzündə olan bütün ağaclar qələm olsa, dəniz də ardınca, yed­di dəniz qatılaraq, onun mürəkkəbi olsa, Allahın sözləri tükənməzdi. Şübhə yox ki, Allah ən üstün, ən güclü, ən şərəfli, məğlub edilməsi mümkün olma­yan, tam əmin olun ki, qalib olandır, ən yaxşı qayda qoyan, pozulmağa yaxşı mane olan­, sağlam edəndir.

²⁸Sizin yaradılmağınız və ölümdən sonra dirildilməyiniz, ancaq bir tək insanınkı kimidir. Şübhəsiz, Allah ən yaxşı eşidən, ən yaxşı görəndir.

²⁹Görmədinmi/heç düşünmədinmi ki, Allah gecəni gündüzlə örtür, gündüzü gecə ilə örtür. Günəş və Ayı əmrinə boyun əydirmişdir/insanların faydasına olacaq qu­ru­luş və fəaliyyətdə yaratmışdır. Bax budur, yaratmışdır. Hamısı da, adı müəyyən edil­miş bir müddət sonuna axıb gedir. Və şübhəsiz, Allah etdiklərinizdən haqqı ilə xəbərdardır.

³⁰Bu da ondandır ki, şübhəsiz, Allah haqqın məhz özüdür. Və onların, Allahın ya­rat­dığı sərvətlərdən yalvardıqları, tam yəqinliklə bilin ki, itib getmişdir. Və şübhəsiz ki, Allah ən ucanın, ən ulunun məhz özüdür.

³¹Əlamətlərini/görünə biləcəklərini sizə göstərmək üçün, şübhəsiz, Allahın neməti ilə gəmilərin dənizdə üzərək getdiyini görmədinmi/heç düşünmədinmi? Şübhəsiz, bunda, bütün çox səbr edənlər və özünə verilən nemətlərin qarşılığını çox-çox ödəyənlər üçün əlamətlər/nümunələr vardır.

³²Və kölgələr kimi bir dalğa onları bürüdüyündə, Onun üçün dini arındıraraq, Allaha yalvarırlar. Amma o zaman ki, quruya çıxararaq xilas etdi, onlardan bir qismi orta yolu tutar [iman ilə Allahın tanrılığını və rəbbliyini bilərək rədd etmə arasında bir yol tutar, ikili oynayar]. Və bizim ayələrimizi, ancaq tam xain və tam nankor olan insanlar bilə-bilə inkar edər.

³³Ey insanlar! Rəbbinizin qoruması altına girin. Və atanın uşağına faydalı ola bilməyəcəyi, uşağın da atasına heç bir şeylə faydalı ola bilməyəcəyi gündən ürpərin. Şüphəsiz ki, Allahın vədi gerçəkdir. O halda keçici dünya həyatı sizi aldatmasın. Və qətiyyən, o çox aldadan sizi Allahla aldatmasın.

³⁴Şübhəsiz ki, Allah qiyamətin qopma biliyinə sahib olandır və yağışı O yağ­dı­rır, bətnlərdə olanı O bilir. Və kimsə sabah nə qazanacağını bilməz. Kimsə hansı yer­də öləcəyini də bilməz. Şübhəsiz ki, Allah ən yaxşı biləndir, ən yaxşı xəbəri olan­dır.

(57/31, Loğman/22–34)

 

[1]Quranda bir çox surənin “kəsik, bağlantısız hərflər” ilə başladığı görünür. Müxtəlif araşdırmaçılar bu hərflərin mütəşabih, bir şifrə, bir sözün qısaldılmış şəkli, bəzi sözlərin ilk hərfi və ya son hərfi olduğu kimi görüşlər irəli sürmüşlər. Fikrimizcə, bu hərflər, “elan” [diqqət, gözünüzü açın] sözü kimi bir xəbərdarlıq işarəsidir və telefon danışmalarındakı “alo!” səslənməsi kimi diqqəti, oxunacaq ayələrə çəkməkdədir. Həmçinin, Quranın riyazi quruluşundakı vacib olan ünsürlərdən biridir. Həmçinin bu hərflər, ola bilər ki, rəqəmsal bir dəyər də ifadə edir. Çünki Quran endiyi dövrdə, ərəblər arasında rəqəmlər hələ icad edilməmişdi, rəqəm yerinə hərflər istifadə olunurdu. Rəqəm yerinə hərf istifadə olunmasına “Əbcəd” hesabı deyilir. Biz kəsik hərflərin yanında rəqəmsal dəyərlərini də göstərdik. Rəqəmsal dəyərlər ilə nəyin qəsd edilmiş ola biləcəyi nöqtəsində də hələ bir qənaətə gəlməmişik. “Əbcəd” hesabının, Quranın endiyi dövrlərdə rəqəm yerinə istifadə edilmiş olmasından başqa, hər hansı bir xüsusiyyət və özəlliyi yoxdur. Bu kəsik hərflərlə əlaqədar hələ qaneedici bir araşdırma meydana çıxarılmamış olub, mövcud əsərlərdə də keçmişlərin təqdim etdiklərindən başqa bir bilik mövcud deyil. Bu məsələnin tam aydınlığa qovuşması da, digər bir çox məsələ kimi, dürüst, səmimi və könüllü Quran araşdırmaçılarını gözləyir.

[2]Bu paraqrafda da, texniki səbəblər və məna bütünlüyünə görə, ayələri Rəsmi Düzülüşdən fərqli tərtib etdik.