MƏDİNƏ DÖVRÜ
Nəcm: 580
1İnkar edən və Allahın yolundan ayıran insanlar… Allah onların işlərini azdırdı/boşa çıxardı.
2Və iman edən, düzəltmək yönündə işlər edən və Rəbbi tərəfindən bir haqq olaraq Muhəmmədə endirilənə inanan insanlar… Allah onların pisliklərini örtdü və əhvalını düzəltdi.
3Bu ona görədir ki, kafirlər/inanmayanlar batilə uymuş, iman gətirənlər isə öz Rəbbindən gələn haqqa tabe olmuşlar. Allah insanlara özlərinə dair məsələləri belə çəkir!
(95/47, Muhəmməd/1–3)
Nəcm: 581
4–6Artıq Allahın tanrılığına və rəbbliyinə inanmayan kimsələrlə qarşılaşdığınız/döyüşdüyünüz zaman dərhal vuruş…/ölümünəcən döyüş. Sonra onlara üstün gəldiyiniz zaman dərhal bağı sıx bağlayın/sağlam qərarlar alın. Sonra hərb – pozuculuq işi ağırlıqlarını atıb, döyüş bitincə də onları ya qarşılıqsız olaraq, ya da qurtarmaq üçün əvəz/fidyə müqabilində azad edin. Bax budur! Əgər Allah diləsəydi, əlbəttə, onları cəzalandırıb, ədaləti bərqərar edərdi. Lakin, belə olması sizi bir-birinizlə sınamaq üçündür. Allah yolunda öldürülən/öldürən/döyüşən insanlara gəlincə, artıq Allah onların əməllərini qətiyyən boşa çıxarmaz. Allah onları bələdçiləyəcək, vəziyyətlərini düzəldəcək və onları özlərinə tanıtdığı cənnətə daxil edəcəkdir.
(95/47, Muhəmməd/4–6)
Nəcm: 582
7Ey iman edənlər! Əgər siz Allaha kömək edərsinizsə, O da sizə kömək edər və ayaqlarınızı sabit tutar. 8İnkar edənlər isə, artıq onlara yıxılma vardır! Və Allah, onların işlərini azdırmışdır. 9Bu, şübhəsiz ki, onların Allahın endirdiklərini bəyənmədiklərinə görədir. Artıq Allah da onların əməllərini boşa çıxarmışdır.
10Yaxşı onlar yer üzündə yolçuluq etmədilərmi? Beləcə, özlərindən öncəkilərin aqibəti necə olmuşdur, bir görsünlər. Allah onları yerlə bir etdi. Bu kafirlərə də onların bənzərləri vardır.
13Və qüvvətcə səni çıxaran şəhərdən daha şiddətli necə şəhərlər… Onları dəyişikliyə/dağıntıya uğratdıq. Belə ki, özləri üçün köməkçi deyə bir şey olmadı.
12Şübhəsiz ki, Allah iman edib saleh əməllər edənləri altından çaylar axan cənnətlərə daxil edir. İnkar edənlər isə qazanc əldə edirlər və ətindən, südündən yararlanılan heyvanların yeməsi kimi yeyirlər… Atəş də onlar üçün bir qonaqlama yeridir.
11Bax budur, möminlərin bəxtiyarlığı, kafirlərin pərişanlığı… Şübhəsiz ki, bu ona görədir ki, İman edən kimsələrin kömək edəni, yol göstərəni, qoruyan yaxını Allahdır. Kafirlərin/inanmayanların isə kömək edəni, yol göstərəni, qoruyan yaxını deyə bir şey yoxdur.[1]
(95/47, Muhəmməd/7–10, 13, 12, 11)
Nəcm: 583
14,15Yaxşı, Rəbbi tərəfindən açıq-aşkar bir dəlil üzərində olan kimsə, işinin pisliyi özünə bəzəkli göstərilən və boş – dünyəvi arzularına uyan insanlar kimi atəşdə sonsuz olaraq qalacaq olan və qaynar su içirilərək, bağırsaqları parça-parça olan kimsələr kimidirmi? Allahın qoruması altına girənlərə vəd edilən cənnətin örnəyi: “Orada pozulmayan təmiz sudan, dadı dəyişilməyən süddən, içənlərə ləzzət verən şərabdan və süzmə baldan bulaqlar vardır. Onlar üçün cənnətdə hər çeşid meyvə və Rəbbindən bir bağışlanma vardır”.
(95/47, Muhəmməd/14–15)
Nəcm: 584
16Onlardan sənə qulaq asanlar da vardır. Belə ki, onlar sənin yanından çıxdıqları zaman, özlərinə bilik verilmiş kimsələrə: “O, az öncə nə dedi?” – dedilər. Bax budur, onlar Allahın qəlblərini damğaladığı və öz boş – dünyəvi arzularına uyan kimsələrdir.
17Və bələdçiləndikləri doğru yola girən kimsələr – Allah onlara doğru yollarını yaxşılaşdırmış və onlara Allahın qoruması altına girməyi nəsib etmişdir.
18Artıq onlar qiyamətin qopma anının özlərinə qəflətən gəlməsindən başqasınımı gözləyirlər? Bax budur, şübhəsiz ki, o qiyamətin əlamətləri gəlmişdir. Artıq o, özlərinə gəldiyi zaman onların öyüd alması, onlar üçün nəyi ifadə edər ki?!
19Belə isə, şübhəsiz, Allahdan başqa tanrı deyə bir varlığın olmadığını bil! Öz günahın üçün, mömin kişilər və mömin qadınlar üçün bağışlanma dilə. Və Allah sizin gəzib-dolaşdığınız yeri və durduğunuz yeri bilir.
(95/47, Muhəmməd/16–19)
Nəcm: 585
20,21İman edən kimsələr: “Kaş ki, bir surə endirilsə…” – deyərlər. Amma qanunlarla yüklənmiş bir surə endirildiyi və içərisində döyüş anıldığı zaman qəlblərində xəstəlik olanların/düşüncəsi, inancı pozuq olanların ölüm qorxusu ilə huşunu itirən birinin baxdığı kimi sənə baxdığını görərsən. Artıq itaət və adət-ənənəyə uyğun/hər kəs tərəfindən müsbət qəbul edilən söz onlara daha yaxındır. Sonra iş qətiləşincə… Artıq Allaha sədaqət göstərsəydilər, qətiliklə özləri üçün daha xeyirli olardı.
22Yaxşı, siz idarəçiliyi ələ keçirərsinizsə, yer üzündə qarışıqlıq çıxarmağı və əqrəbalıq bağlarınızı parça-parça etməyimi umdunuz?
23Bax budur, onlar Allahın özlərini kənarlaşdırdığı, sonra qulaqlarını kar, gözlərini kor etdiyi kimsələrdir.
24Yaxşı, onlar Quranı düşünmürlərmi? Yoxsa qəlbləri üzərində kilidlərimi var?
25Şübhəsiz ki, doğru yol özlərinə açıq-aşkar bəlli olduqdan sonra yenidən geriyə – küfrə dönən kimsələr… Şeytan onlara xoş bir şey olaraq göstərmiş və onları uzun əməllərə düşürmüşdür.
26Bu onların Allahın endirdiyini bəyənməyən kimsələrə: “Bəzi işlərdə biz sizə itaət edəcəyik” – dediklərinə görədir. Halbuki Allah onların gizlətdiklərini bilir.
27Yaxşı, vəzifəli güclər onların üzlərinə və arxalarına vuraraq, onlara keçmişdə etdiklərini və etməli olduğu halda etmədiklərini bir-bir xatırlatdırarkən necə olacaq?
28Bu, onların Allahı qəzəbləndirən şeylərə uyduqları və Onun rızasını bəyənmədiklərinə görədir. Artıq Allah onların əməllərini boşa çıxarmışdır.
29Yoxsa qəlblərində xəstəlik olan/düşüncəsi pozulmuş kimsələr Allahın özlərinin kinlərini qətiyyən ortaya çıxarmayacağınımı sandılar?
30Əgər Biz diləsəydik, əlbəttə, onları sənə göstərərdik. Sonra da sən onları nişanlarından tanıyardın. Yenə də sən onları sözlərinin üslubundan, əlbəttə, tanıyarsan. Allah isə işlərinizi bilir.
31Və qətiliklə Biz içinizdən çalışaraq cəhd edənləri və səbr edənləri bildirməyimiz/işarələyib göstərməyimiz üçün sizi əziyyətlərə salacağıq/sınağa çəkəçəyik. Xəbərlərinizi də əziyyətlərə salacağıq/sınağa tabe edəcəyik.
32Şübhəsiz ki, Allahın tanrılığına və rəbbliyinə inanmayan, Allahın yolundan ayıran və özlərinə doğru yol açıq şəkildə bəlli olduqdan sonra, Elçiyə qarşı çıxan bu kimsələr… Onlar Allaha heç bir şəkildə zərər verə bilməzlər. Və Allah onların işlərini boşa çıxaracaqdır.
(95/47, Muhəmməd/20–32)
Nəcm: 586
33Ey iman edənlər! Allaha itaət edin, Elçiyə itaət edin və əməllərinizi boşa çıxarmayın.
34Şübhəsiz ki, küfr edən/inanmayan, Allahın yolundan azdıran, sonra da küfr edən biri olaraq ölən kimsələr… Artıq qətiyyən, Allah onlara mağfirət etməyəcəkdir/onları bağışlamayacaqdır.
35Belə isə ruhdan düşməyin/əl-qolunuz boşalmasın və siz üstün ikən sülh təklif etməyin. Allah da sizinlə birlikdədir. Və Allah sizin əməllərinizi qətiyyən əskiltməyəcəkdir.
36Şübhəsiz ki, bu dünyadakı adi həyat ancaq bir oyun və əyləncədir. Əgər iman edər və Allahın qoruması altına girərsinizsə, Allah sizə mükafatlarınızı verər, sizdən mallarınızı da istəməz.
37Əgər Allah sizdən mallarınızı istəyərək, sizi məcbur etsəydi, xəsislik edərdiniz. Sizin kinlərinizi də çıxarardı.
38Bax budur, sizlər Allah yolunda xərcləməyə çağırılan kimsələrsiniz. Belə olduğu halda sizdən bəziləri xəsislik edir. Və kim xəsislik edərsə, artıq öz nəfsini/mənliyini isbat etmiş olur. Və Allah zəngindir, siz isə yoxsullarsınız. Əgər siz üz çevirərsinizsə, Allah yerinizə sizdən başqa bir cəmiyyət gətirər. Sonra onlar sizin bənzərləriniz olmazlar.
(95/47, Muhəmməd/33–38)
[1]Bu bölməni, texniki və məna uyğunluğunu nəzərə alaraq, Rəsmi Tərcümədən fərqli tərtib etdik.
Burada İsa peyğəmbərin İsrailoğullarına göndərilməsi və göndərilmə səbəbləri açıqlanır. Musa və Harun peyğəmbərlər, həm İsrailoğullarına vəhyi, tövhidi öyrətmək, həm də İsrailoğullarını Misirdəki əsarətdən qurtarmaq üçün göndərilmişdilər. Buradakı bölmədə İsa peyğəmbərin vəhyi təbliğ etməsiylə birlikdə, İsrailoğullarını yayğın halda bürümüş olan xəstəliklərdən qurtarmaq, onlara qarşı əvvəlcədən profilaktik tədbirlər görmək və onlara rahat bir dolanışıq təmin etmək üçün, qoruyucu həkimlik, göz həkimliyi, dəri–zöhrəvi həkimliyi və sağlam qida istifadəsi və tədarükü konserva, turşu, doşab, şoraba düzəltmək, arpa, buğda, quru paxla saxlanması və bunların nəm və həşəratlardan qorunmasının öyrədilməsi kimi vəzifələrlə göndərildiyi yığcam olaraq açıqlanır.
Bizim “şübhəsiz mən, sizin üçün, palçıqdan – ətdən; keramikadan quş şəkli kimi bir şey; “buxurdan” (“tüstülük”– durna çırağı) düzəldərəm” – deyə çevirdiyimiz ayədəki “düzəldərəm” felinin tamlayıcısı ayənin orijinalında yer almamış, bu paraqrafın söz axımı içində oxuyanın təqdirinə buraxılmışdır. Ayədə:– “quş fiquru”, “quş maketi” düzəldərəm – deyilməyib, “quş şəkli, quş fiquru, quş maketi kimi bir şey” düzəldərəm – deyilir ki, burada İsanın quş şəklində gildən buxardanlıq düzəldib, içərisinə qoyduğu ədviyyata üfləyərək, çıxan duman və qoxu ilə göz xəstəliyi və s–yə səbəb olan ağcaqanad, qara milçək kimi böcəkləri ətrafdan uzaqlaşdırdığı açıqlanır. Bu gün mövcud olan keramik buxurdanların çoxunun quş şəklində olduğu aşkardır (durna çırağı – S.D.).
Yenə ayədə “fəyəkünü (olar)” felinin özü də yer almamış, bu da söz axışından anlaşılmağa buraxılmışdır.
Ayələrin hərfi mənalarından anlaşılan bu reallıqlar yaxın zamanda deşifrə edilən Essenilərə aid Kumran yazıları ilə də təyin edilir. Anlaşılan odur ki, İsa doğulduğu cəmiyyətdən ayrılmış, Essenilər arasında tibb və qida istehsalı və qorunmasına yönəlik təhsil almış və yetkinlik çağında İsrailoğullarına peyğəmbər olaraq göndərilmişdir. (Kumran yazıları: Cilt Xəstəliyinin Təşhisi:[4Q266, böl. 6 i (4Q272 1, 273 4 ii, 269 7), 4Q266, böl. 6], Hasat Toplama və Harç İle İlgili Kurallar :[4Q271, böl. 2 (4Q269, böl. 8 i–ii; 270, 3 iii)], Savaşın Kitabı: [4Q285, 8. böl.], Savaşın Kitabı: (11Q14), Tapınak Parşömeni: [(11QT=11Q19–21, 4Q365a, 4Q524), XLVI, XLVIII, XLIX], Tohorot (Saflıqlar): (4Q274 3 i–ii), Hasat Toplama: [(4Q284a) Bölmə 1]“Ölü Dəniz Parşömenləri Kumran Yazıtları” Geza Vermes Çev. Nurfer Çelebioğlu)
